Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεία αυτή τη στιγμή υπάρχουν 214 ερευνητικά προγράμματα για την ανάπτυξη εμβολίου που παρέχει προστασία έναντι του ιού SARS-CoV-2, μεταξύ των οποίων 52 βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών. Τα εμβόλια αναπτύσσονται σε διάφορες τεχνολογίες όπως στο messenger RNA (mRNA), σε αδρανοποιημένους / εξασθενημένους ή γενετικά τροποποιημένους ιούς κ.α. Δύο εμβόλια έχουν εγκριθεί, μεταξύ των οποίων ένα που έχει εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) στις 21 Δεκεμβρίου 2020, και ένα τρίτο αναμένεται σύντομα. Πολλά ακόμα δοκιμάζονται σε μελέτες φάσης III και σε συνολικά περισσότερους από 100.000 συμμετέχοντες. Στη μελέτη της Pfizer/BioNtechσυμμετείχαν και ασθενείς με κακοήθεια σε ποσοστό περίπου 3%.
Οι ασθενείς με καρκίνο έχει φανεί ότι έχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά από COVID-19. Μεταξύ των ασθενών με καρκίνο, φαίνεται ότι εκείνοι με αιματολογικές κακοήθειες και μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα έχουν υψηλότερο κίνδυνο. Οι ασθενείς με συμπαγείς όγκους φαίνεται ότι έχουν αυξημένο κίνδυνο ιδιαίτερα τον πρώτο χρόνο μετά τη διάγνωση, ο οποίος μειώνεται σταδιακά όσο πλησιάζουμε προς την πενταετία. Για οποιαδήποτε κακοήθεια, η ενεργός νόσος παρέχει σημαντικά αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης από COVID-19. Ωστόσο, τα παραπάνω δεδομένα είναι παρατηρήσεις που στηρίζονται σε μη συγκριτικές αναδρομικές μελέτες καθώς δεν είναι γνωστή η πλήρης επίπτωση σε αυτόν το πληθυσμό. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι οι ασθενείς με καρκίνο είναι κατά βάση ένας ηλικιωμένος πληθυσμός, με περισσότερες συνοσηρότητες και μέτρια ή κακή φυσική κατάσταση.
Αν και τα στοιχεία σχετικά με τον εμβολιασμό σε ασθενείς με καρκίνο είναι περιορισμένα, υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν την ασφάλεια του εμβολιασμού γενικά (εξαιρουμένων κάποιων κατηγοριών εμβολίων όπως αυτών με ζώντες εξασθενημένους ιούς) ακόμη και σε ασθενείς με καρκίνο που υποβάλλονται σε ανοσοκατασταλτική θεραπεία. Μειωμένα προστατευτικά αποτελέσματα μπορεί να εμφανιστούν σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών με αιματολογικές κακοήθειες λόγω μη βέλτιστης ανοσοαπόκρισης. Ωστόσο, με βάση τα δεδομένα από άλλα εμβόλια της και του μηχανισμού δράσης κάποιων εμβολίων COVID-19, είναι πιθανό ότι η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του εμβολιασμού κατά του COVID-19 αναμένεται ότι θα είναι παρόμοια με εκείνη των ασθενών χωρίς καρκίνο, αν και λείπουν δεδομένα από κλινικές δοκιμές. Πέρα από τους ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες, η αποτελεσματικότητα των εμβολίων COVID-19 μπορεί να επηρεαστεί από τον τύπο του όγκου, το στάδιο της νόσου, τον βαθμό ανοσοκαταστολής από τον καρκίνο ή τη θεραπεία του. Ωστόσο, τα οφέλη του εμβολιασμού φαίνεται ότι υπερβαίνουν σημαντικά και ουσιαστικά τους κινδύνους.
Ο χρόνος εμβολιασμού εξαρτάται από τη φάση της θεραπείας και θα πρέπει ιδανικά να ξεκινήσει πριν από την έναρξη της. Ωστόσο, εάν ο ασθενής έχει ήδη ξεκινήσει συστηματική θεραπεία, μπορεί να εμβολιαστεί και κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Ορισμένοι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς με καρκίνο μπορεί να μην επιτύχουν επαρκή ανοσοαπόκριση στον εμβολιασμό και γι’αυτό είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός του υγειονομικού προσωπικού που ασχολείται με αυτούς τους ασθενείς όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη γρίπη.
Η αποτελεσματικότητα και η διάρκεια της ανοσίας σε ασθενείς με καρκίνο παραμένουν άγνωστες και οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να βρίσκονται σε στενή παρακολούθηση για την αξιολόγηση πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών και τη μέτρηση των κλινικών αποτελεσμάτων, π.χ. λοίμωξη, σοβαρότητα και θνησιμότητα από COVID-19, επιπλοκές από καρκίνο κλπ.
Τα μέτρα τήρησης απόστασης, οι μάσκες, οι ασπίδες προσώπου, τα απολυμαντικά και άλλα μέτρα υγιεινής εξακολουθούν να απαιτούνται κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών με καρκίνο, και θα πρέπει να συνοδεύουν τις στρατηγικές εμβολιασμού για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Πηγή : European Society of Medical Oncology
