Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πιο συχνή μορφή καρκίνου μεταξύ των γυναικών με περίπου 1.000.000 νέα περιστατικά παγκοσμίως. Στην Ελλάδα οι νέες περιπτώσεις υπολογίζονται σε περίπου 4.500 κάθε χρόνο. Η συχνότητα εμφάνισης νέων περιστατικών παρουσιάζει αυξητική τάση.

Καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί και στους άνδρες. Σε κάθε 100 γυναίκες με καρκίνο του μαστού αντιστοιχεί 1 άνδρας.

Αν η διάγνωση και θεραπεία γίνουν σε πρώιμα στάδια πάνω από 90% των περιστατικών καρκίνου του μαστού είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν. Κάθε διόγκωση του μαστού δεν είναι καρκίνος καθώς και οι καλοήθεις όγκοι είναι ιδιαίτερα συχνοί, ιδίως σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Η βασική αιτία εμφάνισης του καρκίνου του μαστού παραμένει εν πολλοίς άγνωστη αν και έχουν αναγνωριστεί οι σημαντικότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες:

• Το φύλο

• Η ηλικία

• Θετικό οικογενειακό ιστορικό

• Γενετική προδιάθεση

• Η ηλικία πρώτης τεκνοποίησης

• Η διάρκεια του θηλασμού

• Παχυσαρκία/ έλλειψη άσκησης

• Κάπνισμα

• Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ

• Ακτινοβολία της περιοχής του θώρακα

• Μακροχρόνια θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης

Η απουσία προδιαθεσικών παραγόντων δεν αποκλείει τη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Αρκετές γυναίκες που έχουν όλους τους παράγοντες κινδύνου δεν θα εκδηλώσουν τη νόσο, ενώ άλλες, χωρίς γνωστό παράγοντα κινδύνου, θα εμφανίσουν τελικά τη νόσο. Όλες οι γυναίκες άνω των 20 ετών, ανεξάρτητα προδιαθεσικών παραγόντων και κληρονομικότητας, οφείλουν να αυτοεξετάζουν το στήθος τους μια φορά τον μήνα. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά «γνωρίζουν» το μαστό τους και έτσι είναι εύκολο να διαπιστώσουν κάποιο από τα ύποπτα σημεία της νόσου:

• Ψηλάφηση σκληρής ανώδυνης μάζας στον μαστό ή την μασχάλη που δεν υπήρχε στο παρελθόν, δεν υπάρχει στο αντίστοιχο σημείο του άλλου μαστού και δεν υποχωρεί μετά την περίοδο.

• Οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος, στο σχήμα ή το δέρμα του μαστού. Η εισολκή (τράβηγμα προς το εσωτερικό του μαστού), η ρυτίδωση, η ερυθρότητα του δέρματος που δεν υπήρχαν στο παρελθόν και η οποιαδήποτε παραμόρφωση ή εισολκή της θηλής πρέπει πάντα να εξετάζεται με προσοχή.

• Ασυνήθιστο έκκριμα από τη θηλή.

Τα παραπάνω δε σημαίνουν κατ΄ανάγκην διάγνωση καρκίνου αφού και άλλες καλοήθεις καταστάσεις προκαλούν τα ίδια ευρήματα. Η γυναίκα (ή ο άνδρας) θα πρέπει όμως άμεσα να ζητήσουν την εκτίμηση του ειδικού ιατρού. Η εξέταση του μαστού από την ίδια τη γυναίκα συμβάλει ουσιαστικά στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Περισσότερες από τις μισές των γυναικών με πρώιμο καρκίνο ανακαλύπτουν οι ίδιες πρώτα κάποιο ύποπτο σημείο στον μαστό τους πριν απευθυνθούν στον γιατρό ή πριν υποβληθούν σε κάποια από τις απεικονιστικές εξετάσεις. Η πρώιμη διάγνωση το καρκίνου του μαστού είναι και η θεραπεία του.

Πέρα από την αυτοεξέταση προτείνεται ο παρακάτω έλεγχος:

• Όλες οι γυναίκες άνω των 20 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε κλινική εξέταση των μαστών από εξειδικευμένο γιατρό τουλάχιστον μια φορά κάθε τρία έτη.

• Όλες οι γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών, θα πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία. Το υπερηχογράφημα μπορεί να βοηθήσει αρκετές φορές, ιδιαίτερα σε πυκνούς μαστούς ή σε νεαρές γυναίκες, δεν μπορεί όμως να αντικαταστήσει τη μαστογραφία.

• Αν η γυναίκα έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού σε συγγενή πρώτου βαθμού προτείνεται η επίσκεψη σε ειδικό γιατρό που θα καθορίσει το πλάνο προληπτικής παρακολούθησης.

• Τακτικός προληπτικός έλεγχος στους άνδρες δε συστήνεται, όταν όμως παρατηρηθεί κάποιο ογκίδιο ή σκληρία στην περιοχή του μαστού θα πρέπει να αναζητηθεί εκτίμηση από ειδικό ιατρό.

Σε κάθε περίπτωση, η διάγνωση του καρκίνου του μαστού δεν είναι πια διάγνωση θανάτου. Η λέξη «επάρατος» δεν έχει καμία θέση στην περιγραφή της νόσου. Με τις καινούργιες διαγνωστικές και χειρουργικές τεχνικές καθώς και τα μοντέρνα φάρμακα η νόσος μπορεί να είναι ιάσιμη εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί σωστά.